VOF bedankt!

Allereerst wil ik graag De Cloese V.O.F. bedanken voor hun schriftelijke uitnodiging van 1 november, om mijn stem te laten horen m.b.t., zoals zij zelf noemen, de woonwijk rondom Kasteel De Cloese. Natuurlijk verwacht De Cloese dat ik mij daarover positief uitspreek……. Helaas moet ik hen dan nu teleurstellen, want tegen zo’n kolossale woonwijk met 108 woningen, een woonwijk die groter is dan 2/3 deel van de wijk Stiggoor, heb ik grote bezwaren.

Maar voor ik mijn argumenten naar voren breng, wil ik nog een ander bezwaar laten horen en wel tegen de toelatingsprocedure voor deze avond. De gemeente heeft mensen tot deze avond toegelaten, die zich na de sluitingsdatum van 1 november hebben aangemeld. Dat is echter alleen gedaan voor die mensen, die de op 1 november gedateerde brief van De Cloese V.O.F. hebben ontvangen. Als de gemeente haar burgers de gelegenheid wil geven om mee te discussiëren, dan zou dit met het oog op rechtsgelijkheid voor iedereen moeten gelden en niet alleen voor een selecte groep. Met deze beslissing komt jammer genoeg het democratische gehalte van deze discussieavond zwaar onder druk te staan.

Als omwonende ben ik direct belanghebbende. Mijn bezwaren gelden in een aantal gevallen voor mij sterker dan voor niet omwonenden. In het bijzonder geldt dat voor de geplande villa’s op de parkeerplaats. Mijn zicht op het kasteel zal aanzienlijk worden beperkt en zal zeker nadelig zijn voor mijn woonplezier.

- de nadelige consequenties van de bouwplannen voor de natuurwaarden in het gebied

De Cloese V.O.F. brengt als 1 van de argumenten naar voren dat niet méér bouwvolume wordt gecreëerd dan er nu al aanwezig is. Maar vergis u niet! Als u kijkt wat er nu aan bijgebouwen rond De Cloese staat, zou u de indruk kunnen krijgen dat het met die omvang dus wel meevalt. Maar…. grofweg nog eens de helft van wat nu bovengronds te zien is als lelijke bijgebouwen, staat ondergronds. In de kelderverdieping is een heel stelsel van straatjes en winkeltjes aangelegd, dat door de Politieschool werd gebruikt om de studenten te trainen in situaties die zich in een wijk en op straat kunnen voordoen. Straks zou die ondergrondse bebouwing worden vervangen door woningen, die dan wel bovengronds zichtbaar zullen zijn.

De V.O.F. vindt ook dat herbouw plaats kan vinden vóór het kasteel, omdat een aantal elementen vroeger al aanwezig was en men om cultuurhistorische redenen de situatie in de oude staat zou willen herstellen. Men heeft het dan over de herbouw van het koetshuis en de oranjerie aan de voorkant van het kasteel, waarbij de bestemming tegelijkertijd wordt veranderd in ‘wonen’. Die redenering gaat mank met betrekking tot het koetshuis. Het oude koetshuis is rond 1900 weliswaar afgebroken, maar daarvoor in de plaats is een nieuw koetshuis gebouwd, dat zo’n 50m verderop staat. Bovendien ís de bestemming van dat nieuwe koetshuis in de 60-er jaren al eens veranderd in ‘wonen’.

Het voornemen om vóór het kasteel vier grote villa’s te bouwen met de bestemming ‘wonen’, met als argument de vervanging van één rond 1900 afgebroken koetshuis, is daarmee doelredenering en zou voor de gemeente niet acceptabel moeten zijn.

Een tweede argument om kritisch te kijken naar de hoeveelheid nieuwe woningen, is het nieuwe beleid van de provincie Gelderland, dat is neergelegd in het zg Streekplan en waar natuurlijk ook de Gemeente Lochem zich aan dient te houden.

Als hergebruik van de aanwezige gebouwen voor wonen niet mogelijk is, kan na sloop van alle bedrijfsgebouwen vervangende nieuwbouw plaatsvinden in de vorm van meerdere wooneenheden in één gebouw, met een omvang van maximaal 50% van de gesloopte bebouwing.

De provincie wil dus wonen als alternatieve bestemming wel toestaan, maar dan moet de bouwoppervlakte tenminste gehalveerd worden!

De bebouwde oppervlakte van de bijgebouwen is rond de 12.000m2. 50% Daarvan is 6.000m2, wat bij een gemiddelde oppervlakte van 150m2 voor een woning zou neerkomen op een hoeveelheid van ca. 40 woningen.

Het streekplan stelt ook dat functieverandering van gebouwen naar wonen wordt geëffectueerd door bestemmingswijziging van het gehele voormalige perceel. Hierop kom ik zo meteen nog terug.

Een derde argument is de beleidsontwikkeling in de gemeente Lochem zelf. Over jaren gezien heeft de gemeente een eigen visie ontwikkeld en duidelijke standpunten ingenomen m.b.t. buitenplaatsen in hun algemeenheid en buitenplaats De Cloese in het bijzonder. Standpunten die ik graag nog even noem:

- In de Toekomstvisie uit het jaar 2000 heeft de gemeente aangegeven dat De Cloese een goed voorbeeld is van wat men zag als een buitenplaats.

- In een brief van 10 oktober 2002 aan het LSOP geeft de gemeente Lochem aan dat het College op 1 oktober 2002 heeft ingestemd met de verdere ontwikkeling van De Cloese tot buitenplaats[2]. Expliciet staat erbij dat als uitgangspunt wordt gedacht aan een kleine cluster voor wonen en werken.

- Als bijlage bij deze brief was de Samenhangende Ruimtelijke Visie op wonen, werken en recreëren in de gemeente Lochem, ook uit het jaar 2002, opgenomen. Daarin wordt gesteld dat het concept van een buitenplaats verder zou worden ontwikkeld in het IOP Buitengebied.

- In dit IOP Buitengebied uit 2002 staan, bij het onderdeel Buitenplaatsen langs de Berkel, de randvoorwaarden genoemd die horen bij een buitenplaats. Een daarvan is:

Opmerkelijk is, dat in het IOP ook nog eens duidelijk is uitgelegd welke voorstelling men zich zou moeten maken ingeval van 20 wooneenheden. Ik citeer:

Wat betreft de uitstraling zij hierbij opgemerkt dat bij 20 wooneenheden, of minder, niet gedacht moet worden in traditionele villa’s. Het beeld van een villawijk in het buitengebied is wel het laatste wat wordt voorgestaan.

Tenslotte heeft B&W op 22 april 2003 haar uiteindelijke goedkeuring gegeven aan het Concept Integraal OntwikkelingsPlan Buitengebied en is dit plan, de visie van de gemeente Lochem, vervolgens voorgelegd aan de bevolking.

Mij is bekend dat dit IOP Buitengebied niet definitief is vastgesteld. Wat wel overduidelijk is, is dat dit IOP de visie van de gemeente weergeeft, een visie die tot stand is gekomen tijdens een jarenlange ontwikkeling en waar nu niet opeens zomaar van kan worden afgeweken. Als dat wel gebeurt ben ik van mening dat van onbehoorlijk en onbetrouwbaar bestuur kan worden gesproken.

Als we het over woningbehoefte hebben, is er totaal geen noodzaak om 108 huizen bij De Cloese te bouwen. Het provinciaal en gemeentelijk beleid is inbreiding en geen uitbreiding. De gemeente Lochem heeft in de Samenhangende Ruimtelijke Visie uit 2002 in de conclusie aangegeven op de korte en middellange termijn slechts 100 van de 1100 benodigde woningen op nieuwe uitbreidingslocaties komen (20 op een buitenplaats, 30 in Barchem, 40 in Laren en 7 in Exel). Met de plannen van De Cloese V.O.F. zou dus de totale behoefte van de komende jaren op slechts 1 plek worden gebouwd.

Dan wil ik nu graag iets zeggen over de natuurwaarden in het gebied rond De Cloese. In het huidige Bestemmingsplan Buitengebied zijn verschillende bestemmingen opgenomen voor de te onderscheiden delen van het grondgebied van De Cloese. Die zijn: Maatschappelijke Doeleinden (kasteel en bijgebouwen), Sport en Spel (atletiekbaan), Agrarisch gebied met Natuurwaarden (aan de overkant van de Berkel) en Bos met Natuurwaarden (de rest van het gebied). Zoals eerder aangegeven, kan de gemeente alleen al op basis van het Streekplan van de provincie, eenvoudig besluiten om de bouwactiviteiten te beperken tot het gebied dat is aangewezen voor Maatschappelijke Doeleinden. Volgens het Streekplan moet de bestemming van dat deel, waarop nu het kasteel en de bijgebouwen staan, tóch al in zijn geheel worden veranderd in de bestemming “wonen”. Als het wonen daar geconcentreerd wordt, eventueel inclusief het gebied van de atletiekbaan, dan hoeft niet te worden ingegrepen in de delen die natuurwaarden bezitten. Want mocht er daar gebouwd worden, dan is het bitter noodzakelijk om opnieuw te inventariseren wat die natuurwaarden zijn, wat de consequenties zijn van de geplande ingrepen op die natuurwaarden En vervolgens moet onderzocht worden of er alternatieven zijn die het verlies aan natuurwaarden kunnen compenseren. Er moet dus worden vastgesteld of en in hoeverre er onherstelbare schade aan de natuur zou worden toegebracht. Het inventariseren van die natuurwaarden kan d.m.v. een natuurwaardenonderzoek, dat tenminste een jaar gaat duren.

Het bouwen van een woonwijk, groter dan 2/3 deel van de wijk Stiggoor, brengt ook een grote belasting met zich mee voor de rust in het natuurgebied rond De Cloese. 108 Woningen zijn naar verwachting meer dan 200 personen en een verkeersdrukte van misschien wel 150 auto’s van alleen al de bewoners. Daar komt dan nog de drukte van alle bezoekers bij (denkt u bijvoorbeeld maar eens wat dit betekent voor de groep van 7 reeën die in dit gebied thuis zijn. De drukte die zo’n woonwijk met zich meebrengt zal ongetwijfeld tot gevolg hebben dat dit leefgebied voor hen verloren gaat). Bovendien is de vraag is of het huidige wegenstelsel deze drukte wel aankan en wat de consequenties zijn van het uitvalsverkeer op de toegang tot de Goorseweg en de Zwiepseweg.

De Cloese V.O.F. heeft een cultuurhistorisch onderzoek laten uitvoeren dat zg als leidraad heeft gediend voor de aan de gemeente gepresenteerde plannen. Een paar maanden geleden is door de Cultuurhistorische Vereniging bij Bousema een avond over De Cloese gepresenteerd, waarbij een tekening werd gepresenteerd, hoe de indeling van het gebied rond De Cloese er in de toekomst uit zou kunnen zien. Daarbij was echter geen sprake van woningen aan de overkant van de Berkel en in het Mariabosje. In feite poogt de Cloese V.O.F. de bestaande en de historische situatie aan te grijpen als onderbouwing voor de grootte van het bouwvolume en het zg herstel van de cultuurhistorische situatie. Het is dus dubbel op: niet terug naar de situatie van de 50-er jaren toen er nog geen infrastructuur van de politieschool aanwezig was; ook niet naar de situatie uit de 19e eeuw met een koetshuis en een oranjerie, maar - met een onjuiste redenering - naar een situatie waarin de cultuurhistorische situatie uit de 19e eeuw en het huidige bouwvolume grof worden misbruikt om te komen tot een plan voor 108 woningen, verspreid rondom het Kasteel.

In plaats van het herstel van de oude situatie, wordt met dit plan juist ernstig inbreuk gemaakt op de cultuurhistorische waarden van het kasteel en bijbehorende gronden. Veel Lochemers zijn het met mij eens dat u de huidige plannen in de deze vorm niet mag toestaan.

De bevolking verwacht van u dat u zich inzet om cultuurhistorische waarden in de gemeente te behouden en die waar mogelijk te herstellen. Daar hoort een actieve opstelling bij! En niet een die lijkt op gedoogbeleid. Zo hebt u pas ingegrepen bij het kappen van bomen rond De Cloese, toen de halve atletiekbaan al vol met omgekapte bomen lag. En hebt u pas ingegrepen in de verbouwingswerkzaamheden, nadat u daarop gewezen werd door Stichting Mooi Lochem. En dat ook niet eens direct daarna, maar pas na een aantal weken. Intussen is de buitenkant van het kasteel al bijna klaar en lijkt het er op dat aan de binnenkant appartementen worden gebouwd. Dit terwijl u wist dat voor De Cloese de status van monument was aangevraagd. U hebt richting Monumentenzorg zelfs positief gereageerd op hun adviesaanvraag. Daarom is het onbegrijpelijk dat u uw toezichtplicht zo slecht bent nagekomen. Dat geldt niet alleen m.b.t. het kappen zonder kapvergunning, maar ook m.b.t. het bepaalde in artikel 11 in de Monumentenwet met het verbod om zonder vergunning het object waarvoor de aanvraag tot monument is ingediend in enig opzicht te wijzigen; in dit geval dus het kasteel, inclusief de bijbehorende terreinen.

Het natuurschoon rond De Cloese is prachtig wordt hoog gewaardeerd, niet alleen door de Lochemse bevolking, maar ook door de vele toeristen. Als de huidige plannen doorgaan wordt grote afbreuk gedaan aan een van de juweeltjes die Lochem heeft op het gebied van natuurschoon en cultuurhistorie.

Met mijn kritiek sta ik in Lochem zeker niet alleen. De handtekeningenactie die Stichting Mooi Lochem heeft georganiseerd tegen de huidige plannen voor een buiten proporties grote woonwijk, heeft maar liefst meer dan 3000 positieve reacties opgeleverd. Voor een handtekeningenactie in onze relatief kleine gemeente is dat zeer veel. Maar de steun is in feite nog veel groter. Ik heb met meerdere mensen gesproken die deze handtekeningen hebben ingezameld en hun algemene indruk is dat rond de 90% van de benaderde personen hun handtekening hebben gezet.

Om af te sluiten spreek is nog de wens uit dat u Lochem bewaart voor de toekomst en u niet laat leiden door de waan van de dag! Lochem is een unieke gemeente, juist door haar prachtige natuur en cultuur. Het is aan haar dagelijks bestuur om er voor te zorgen dat dit in takt blijft en waar mogelijk wordt verbeterd om Lochem de aantrekkelijke gemeente te laten blijven die het is.

Naam bekend bij het bestuur van de Stichting Mooi Lochem

[1] Blz 42, par. 2.3.4

[2] Opgenomen in het Bidboek De Cloese (2003)

U kunt een e-mailbericht met vragen of opmerkingen over deze website verzenden aan info@mooilochem.nl. Laatst bijgewerkt: 29 mei 2011